به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه شهروند ، یک صبح پر از استرس؛ آنهایی که حوالی منطقه خیابان کارگر و ساری قائمشهر زندگی می‌کنند، صبح پراسترسی را پشت‌سر گذاشتند. یک پلنگ وارد محیط زندگی آنها شده بود و خودش را به درد و دیوار می‌زد تا از میان انسان‌هایی که او را احاطه کرده بودند، بگریزد.  ماجرا باخت-باخت بود. هم آدم‌های گوشی به دستی که سعی می‌کردند فیلم خوبی از این پلنگ به یادگار بگیرند، ترسیده بودند و هم این پلنگ فلک‌زده که در میان ازدحام جمعیت گیر کرده بود و از در و دیوار بالا می‌رفت تا راهی برای فرارش پیدا کند، از ترس قالب تهی کرده بود.

خیلی زود فیلم‌های پلنگ فراری که از دیوار بانک بالا می‌رفت و روی اسپلیت بانک جا خوش کرده بود، در فضای مجازی دست‌به‌دست شد. پلنگ که گیر افتاد ابتدا خبر زنده‌گیری او منتشر شد. پلنگ زنده گیر افتاده و با شلیک تیر بیهوشی زنده‌گیری شد. اما یک ساعت بعد خبرها تیتر دیگری را به نمایش گذاشتند، پلنگ مازندران تلف شد. خبر برای آنها که با محیط‌زیست و حیات‌وحش آشنایی بیشتری دارند، دردناک‌تر بود. زیرا می‌دانند که چقدر آمار این گربه‌سان بزرگ در کشور کم است و شرایطی که در پیش است تا چه میزان می‌تواند خطر انقراض گونه‌های بومی جانوری را در کشور ما تهدید کند.

ماجرا چه بود

وحید نصیری، رئیس هلال‌احمر شهرستان قائمشهر در گفت‌وگو با «شهروند» توضیح می‌دهد که ساعت 5 و 20 دقیقه صبح روز یکشنبه از سوی فرمانداری از هلال‌احمر شهرستان درخواست کمک شد. بلافاصله با امکاناتی که در دسترس ما بود به همراه یک تیم نجات پنج نفره خودمان را به محل حادثه رساندیم تا اگر اتفاقی بیفتد بتوانیم شرایط را مدیریت کنیم.

نصیری توضیح می‌دهد که با بلندگو از مردم خواستیم از خانه‌های خود خارج نشوند که بتوانیم تا حد امکان از میزان آسیبی که ممکن است به وجود بیاید، بکاهیم.

او ادامه می‌دهد که حیوان حسابی ترسیده بود و مدام تلاش می‌کرد راه فراری برای خودش باز کند. مامورانی هم که سعی ‌می‌کردند او را بگیرند، همه هدف‌شان این بود که به او آسیبی نرسد. تا اینکه حیوان به یک خرابه پناه برد و وقتی چند نفر برای بررسی محل وارد خرابه شدند، به آنها حمله کرد که در همان لحظه مجبورشدند از تیر هوایی برای متوقف‌کردن حیوان استفاده کنند. شواهد نشان می‌دهد که تیر به پلنگ اصابت کرده است. در همان زمان ماموران حفاظت محیط‌زیست استان سر رسیدند و تیر بیهوش‌کننده به او زدند، اما دیر شده بود.

این پلنگ از طبیعت آمده بود

رضایی، مدیر آموزش محیط‌زیست قائمشهر نیز به «شهروند» توضیح می‌دهد که این حیوان وحشی از طبیعت به سمت شهر آمده، زیرا در میان پنجه‌اش گل‌ولای بوده و خیس‌بودن بدنش نشان می‌دهد که از طبیعت و جنگل‌های سبز قاضی‌کلاه به محدوده شهری آمده است.

او به این نکته اشاره می‌کند که در چنین مواردی تنها کمکی که مردم می‌توانند کنند این است که محوطه را باز کنند تا حیوان راه فرار خودش را پیدا کند، اما متاسفانه این‌بار هم شاهد بودیم که جمعیت زیادی تجمع کرده بودند و از این پلنگ فیلمبرداری می‌کردند که این کار باعث شد این پلنگ بترسد.

رضایی با اشاره به اینکه یک قلاده پلنگ هفته گذشته در ارتفاعات دیده شد، ادامه می‌دهد که پلنگ حیوانی وحشی است و تحت هیچ عنوانی رام نمی‌شود. اگر به سیرک بروید می‌بینید که ببر و شیر رام‌ می‌شوند، اما هیچ وقت پلنگی را در سیرک نمی‌بینید. پلنگ جزو گربه‌سانانی است که رام‌نشدنی است و خصلت وحشی‌گری دارد. از سوی دیگر این حیوان به شدت از انسان می‌ترسد که این امر سبب می‌شود به هیچ عنوان به جوامع انسانی وارد نشود. برای ما جای سوال است که به چه علت این پلنگ به محدوده انسانی وارد شده است.

پلنگ سرگردان وحشی‌تر شده بود، ناچار به شلیک شدیم

مدیرکل حفاظت از محیط‌زیست استان مازندران نیز توضیح داد که پلنگ به دام افتاده در قائمشهر به دلیل شدت جراحت ناشی از شلیک گلوله تلف شد و وحشی یا قاچاق‌بودن این قلاده در حال بررسی است. او ادامه داد که این پلنگ به دلیل وحشت ایجادشده‌، وحشی‌تر شد و به دو نفر از ماموران نیروی انتظامی نیز جراحت وارد کرد.

پلنگ به سمت شهروندان حمله‌ور و به ناچار به او شلیک شد تا به شهروندان آسیب نزند.

خشم پلنگ دامن مامور نیروی انتظامی را گرفت

اما این ماجرا به جز پلنگ بخت‌برگشته یک قربانی دیگر هم داشت، رضا باقری سروان نیروی انتظامی که جای چنگ‌های پلنگ برای همیشه روی کمرش حک شد.

او در گفت‌وگو با خبرنگار شهروند می‌گوید که شیفت کاری‌ام بود که به ما اطلاع دادند یک پلنگ در خیابان ساری شهرستان قائمشهر دیده شده است. با آنکه بارها از سوی سازمان‌های حاضر در صحنه به مردم هشدار داده شده بود، اما حدود 60 تا 70 نفر در آنجا حضور داشتند و در اطراف جایی که پلنگ وجود داشت مشغول فیلمبرداری با گوشی تلفن همراه‌شان بودند.

او توضیح می‌دهد که به محله‌ای رسیدیم که یک خانه متروکه وجود داشت و یک دیوار شکسته که آن سویش واحدهای یک آپارتمان مسکونی قرار گرفته بود. اگر حیوان راه به آنجا پیدا می‌کرد معلوم نبود چه فاجعه‌ای به بار بیاید.

باقری توضیح می‌دهد که وقتی پلنگ از دیوار پایین پرید و وارد خرابه شد، برخی‌ها می‌گفتند ممکن است از آن سوی دیوار رد شده و به آپارتمان‌ها وارد شده است. قرار شد من داخل ساختمان مخروبه شوم تا مطمئن شویم که حیوان وارد فضای انسانی نشده است. از سوی دیگر در فضای آپارتمانی پشت فضای مخروبه تردد اهالی در جریان بود و این بسیار خطرناک. وقتی وارد مخروبه شدم ابتدا حیوان را ندیدم، اما هنگام خارج‌شدن یکدفعه او را دیدم که روی چند بلوک بتونی دراز کشیده است، یک خمیازه و خرناس کشید و به سمت من حمله کرد.

این مامور در ادامه ماجرا را اینطور تعریف می‌کند  که می‌دانستم پلنگ به گردن حمله می‌کند، به خاطر همین با کاپشن روی گردنم را روپوشاندم. پلنگ روی من افتاده بود و مدام چنگ می‌زد. سنگینی‌اش را کاملا روی تنم احساس می‌کردم، اما سعی می‌کردم تقلا نکنم تا حیوان زودتر من را رها کند.

او که تازه فهمیده بود حیوان تلف شده است، ادامه می‌دهد که شایعاتی وجود دارد که نشان می‌دهد این حیوان از اسارت خانگی فرار کرده است. این بی‌انصافی است که حیوانی که به طبیعت تعلق دارد، در حصار می‌اندازند و آخر هم اینگونه تلف می‌شود.او می‌گوید کمر، پهلوی راست و لنگم بر اثر چنگال‌های پلنگ آسیب دیده است و باید چند روزی در بیمارستان بمانم تا بهبود پیدا کنم.

این حیوان از طبیعت نیامده بود 

محمدعلی یکتانیک فعال محیط‌زیست در گفت‌وگو با خبرنگار روزنامه شهروند توضیح می‌دهد که به احتمال قوی این پلنگ جنگلی نبوده و از یک اسارتگاه خانگی گریخته است. او در توضیح این ماجرا می‌گوید که اتفاقا اینکه گفته می‌شود پنجه‌های این حیوان خاکی و بدنش خیس بوده، دلیلی بر این است که این پلنگ وحشی و از جنگل نیست، زیرا پلنگ وحشی بسیار تمیز است و کمتر گل‌ولای بدنش را می‌پوشاند. این شواهد بر ماجرای خانگی‌بودن این پلنگ صحه می‌گذارد.

او معتقد است که پلنگ به‌شدت باهوش و محافظه‌کار است. رفتار این پلنگ در ابتدا این احتمال را ایجاد می‌کرد که دچار بیماری دیستمپر است. این بیماری، یک بیماری مهلک ویروسی است که از سگ‌های ولگرد منتقل می‌شود، گربه‌سانان بزرگ را درگیر می‌کند و سبب می شود رفتار آنها غیرعادی شود. در چنین شرایطی این حیوانات ترس‌شان از انسان ریخته می‌شود و به‌راحتی نزدیک انسان شده و به او حمله می‌کنند.

یکتانیک در ادامه با تاکید بر اینکه با دیدن ادامه فیلم این پلنگ در فضای مجازی به این نتیجه رسیدم که این حیوان به احتمال زیاد از اسارت گریخته است. پلنگ و گربه‌های وحشی گاهی در مناطق شهری دیده می‌شوند. اما نکته اینجاست که این حیوانات دیده نمی‌شوند، در واقع انقدر ماهرانه وارد محوطه انسان‌ها می‌شوند که کمتر توسط انسان‌ها دیده می‌شوند. این پلنگ‌ها شب‌ها وارد محدوده انسان‌ها می‌شوند و خیلی ماهرانه اقدام به شکار می‌کنند. این در حالی است که این حیوان بسیار بی‌تجربه بود و به‌راحتی خودش را در معرض دید قرار می‌داد و از در و دیوار بالا می‌رفت. این پلنگ در طبیعت نبوده است و درواقع قربانی دیگری از قاچاق حیات‌وحش به شمار می‌رود.

به اعتقاد این کارشناس حوزه محیط‌زیست کشور ما در حوزه قاچاق محیط‌زیست جزو رکورددارها به شمار می‌رود و متاسفانه  استان مازندران در کشور ما با اختلاف در این حوزه قرار دارد  و در رأس آن نیز قاچاق پرندگان قرار دارد که نیمه دوم هر سال قاچاق پرندگان مهاجر سبب می‌شود در این حوزه حرفی برای گفتن نداشته باشیم.

او بر این باور است که پلنگ حادثه‌ساز قائمشهر قطعا از جایی فرار کرده است. نیروی انتظامی در ابتدای امر تلاش کرده که این حیوان را در جایی نگه دارد. در ابتدا گفته شد تیر مشقی به حیوان اصابت شده است، اما حیوان ترسیده و به سمت افراد حمله کرده که این حرکت کاملا غریزی بوده است. اما پس از بررسی‌ها مشخص شد که تیر مشقی نبوده و تیر شلیک‌شده به پلنگ اصابت کرده و باعث تلف‌شدنش شده است. احتمالا قبل از شلیک تیر بیهوش‌کننده، تیر واقعی به او اصابت کرده و سبب مرگ حیوان شده است که نباید در برابر این اتفاق مخفی‌کاری صورت گیرد.

او خاطرنشان می‌کند که تیر بیهوش‌کننده در اختیار مراکز استان‌ها قرار دارد و احتمالا رسیدن نیروهایی که اسلحه بیهوش‌کننده داشته‌اند، از ساری تا قائمشهر کمی زمانبر بوده است وگرنه این تیر باید حتما توسط دامپزشک متخصص به حیوان زده شود، زیرا میزان دوز این فشنگ‌ها هم بسیار اهمیت دارد.

یکتانیک با اشاره به اینکه این حیوان نمی‌تواند وحشی و جنگلی باشد، ادامه می‌دهد که سال‌هاست در حوزه محیط‌زیست فعالیت می‌کنم و بارها در مکان‌هایی که امکان حضور این حیوان وجود دارد، رفته‌ایم. اما مکان‌هایی وجود داشته که همه آثار حضور پلنگ را دیده‌ایم. ردپا، فضولات، بوی ادرار و حتی آثار شکار او وجود دارد، اما یکبار هم نتوانسته‌ایم این گربه‌سان را از نزدیک ببینیم و دلیل آن هم این است که  پلنگ به‌راحتی دم به تله نمی‌دهد.

این کارشناس محیط‌زیست تاکید می‌کند که به احتمال زیاد این ماجرا توله‌دزدی بوده و نکته مهم این است که بحث قاچاق حیوانات در کشور به‌درستی پیگیری و دنبال نمی‌شود. حتی یک پرونده هم در کشور در این حوزه وجود ندارد که به نتیجه رسیده  باشد، زیرا اکثر این افراد در دادگاه بدوی تبرئه می‌شوند و درواقع قانون‌ها در این حوزه بیشتر شکل اسمی دارند، نه رسمی که اینها در کنار هم سبب می‌شود قاچاق به کاری عادی تبدیل شود.

از بین بردن طبیعت مهم‌ترین عامل مرگ حیوانات

یکتانیک درخصوص وجود گونه‌های گربه‌سان وحشی در طبیعت ایران می‌گوید که گوشت‌خواران بزرگ در رأس هرم غذایی قرار دارند. درواقع وجود این حیوانات در گرو وجود طعمه‌هایشان است. وجود طعمه مستلزم این است که زیستگاه در سلامت باشد. مثلا در البرزشمالی که می‌شود گفت جزو غنی‌ترین بخش‌های حضور پلنگ  به شمار می‌آید، باید گونه‌هایی مانند گراز و گوزن نیز به وفور وجود داشته باشد، زیرا وجود آنها منوط به وجود این گونه‌هاست.

تحقیقات نشان می‌دهد هر پلنگ برای بقا در سال نیاز به 60 طعمه بزرگ‌جثه مانند گوزن، گوسفند وحشی یا گراز دارد. اگر حساب کنید 10 پلنگ در محدوده حفاظت‌شده نور وجود داشته باشد، باید 600طعمه بزرگ‌جثه داشته باشیم که پلنگ در آنجا بقا داشته باشد. آیا واقعا ما بیش از دوهزار قلاده گوزن، گراز و گوسفند وحشی در این محدوده داریم که بتواند هم غذای سال این نوع گوشخوار باشد، هم برای سال‌های دیگر بماند؟ قطعا این تعداد وجود ندارد و اینها نشان می‌دهد که جمعیت گوشت‌خواران بزرگ در کشور ما بسیار محدود است و درصد منفی دارد.

او به این نکته اشاره می‌کند که اگر گوشت‌خواری در روستایی دیده می‌شود این نشان می‌دهد که این حیوان روزگار خوشی ندارد. این حیوان زیرک و باهوش ناگزیر از حضور در روستا برای پیداکردن طعمه‌اش بوده است.دیده‌شدن این گونه‌ها نشان‌دهنده وخامت وضعیت این گربه‌سانان است.به اعتقاد او عوامل انسانی عامل اصلی این ماجراست. آنچه که ما در ساختار نظام طبیعت می‌بینیم، چیزی فوق‌العاده به تکامل رسیده و بی‌عیب و نقص است که بشر به خاطر زیاده‌خواهی‌اش در آن دست درازی کرده است.